Category Archives: THƠ
“Blowin’ In The Wind”
Bob Dyland
How many roads must a man walk down
Before you call him a man?
How many seas must a white dove sail
Before she sleeps in the sand?
Yes, and how many times must the cannon balls fly
Before they’re forever banned?
The answer, my friend, is blowin’ in the wind
The answer is blowin’ in the wind
Yes, and how many years can a mountain exist
Before it’s washed to the sea?
Yes, and how many years can some people exist
Before they’re allowed to be free?
Yes, and how many times can a man turn his head
And pretend that he just doesn’t see?
The answer, my friend, is blowin’ in the wind
The answer is blowin’ in the wind
Yes, and how many times must a man look up
Before he can see the sky?
Yes, and how many ears must one man have
Before he can hear people cry?
Yes, and how many deaths will it take ’till he knows
That too many people have died?
The answer, my friend, is blowin’ in the wind
The answer is blowin’ in the wind
BOB DYLAN
“THỔI BAY THEO GIÓ”
Người bao nhiêu dặm đường trần phải bước
Để thiên hạ gọi là được thành nhân?
Bao biển xa bồ câu cần bay lướt
Mới về được cồn cát mượt ngủ yên?
Vâng! Đại bác bắn bao viên tàn phá
Rồi người ta mới lệnh cấm ban ra?
Câu trả lời, bạn ơi, hòa trong gió
Câu trả lời theo gió thổi bay xa!
Ngọn núi kia tồn tại được bao đời
Trước khi bị nước cuốn trôi ra biển?
Kiếp người phải sống thêm bao năm tháng
Rồi mới được xếp vào hàng tự do?
Vâng! Bao lần ta chỉ lo ngoảnh mặt
Và làm ngơ như mắt chẳng thấy gì?
Câu trả lời, bạn ơi, mờ trong gió
Câu trả lời, bay theo gió còn chi!
Biết bao lần ta phải ngước mắt lên
Mới nhìn thấy trời cao ngất phía trên?
Ta cần phải có thêm bao tai nữa
Mới nghe được ai nức nở canh trường?
Vâng! Phải thấy nhiều cái chết thảm thương
Mới nhận ra sinh mạng chỉ vô thường!
Câu trả lời, bạn ơi, vương trong gió
Câu trả lời, theo gió lượn muôn phương!
TÂM MINH NGÔ TẰNG GIAO
(chuyển ngữ, Nov-2016)
Chờ Nắng
Cao Nguyên
Cao Nguyên
Ảo Ảnh
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
Ngày xưa, ngày xửa, ngày xưa
Có hoàng tử nọ khi vừa sinh ra
Tin lành tràn ngập quốc gia
Vua, hoàng hậu với muôn nhà mừng vui,
Rồi hoàng hậu sớm qua đời
Tiếc thay mẹ kế là người xấu xa
Muốn giành ngôi cho con bà
Âm mưu giết hại thật là bất lương
Sai người tâm phúc tìm đường
Đưa hoàng tử nhỏ vào rừng giết đi.
May thay kẻ đó từ bi
Nào đâu nỡ giết trẻ kia bao giờ
Gặp người săn bắn bất ngờ
Vội giao hoàng tử cậy nhờ trông coi,
Thợ săn sống ở ven đồi
Bên triền núi thẳm xa nơi kinh thành.
Cậu hoàng tử lớn lên nhanh
Vô tư như một cây xanh giữa trời
Đùa cùng nắng gió trùng khơi
Hoàn toàn đâu biết về đời xa xưa
Cội nguồn vương giả con vua,
Cậu vui ngày tháng êm ru dòng đời.
*
Một ngày hoàng tử lớn rồi
Tấm thân cường tráng, vóc người nở nang
Sống thong dong dưới nắng vàng
Như là thú giữa rừng hoang an lành
Như tùng vươn ngọn trời xanh
Trầm luân cuộc sống kinh thành nào hay.
Thế rồi bỗng có một ngày
Chàng theo bác thợ săn này về kinh
Nơi chàng thuở trước mới sinh
Dân bày hương án linh đình mừng vui.
Chàng trai kinh ngạc ngây người
Thấy dân phố thị khắp nơi dập dìu
Xa hoa, lộng lẫy đủ điều
Đắm chìm trong cuộc chơi nhiều tang thương
Trò đời cười khóc trăm đường
Thật là ấu trĩ, điên cuồng lắm thay!
Chàng trai nhàm chán nơi này
Rong chơi hai tháng hôm nay trở về
Theo chân bác thợ săn kia
Bụi nơi đô hội chẳng hề vương mang.
Rừng hoang vẫy gọi rộn ràng
Thầy trò rảo bước thênh thang lối về
Dừng chân nghỉ mệt bên khe
Vốc tay nước suối cận kề giải lao
Chợt nghe lối cỏ lao xao
Chàng trai ngẩng mặt xiết bao sững sờ
Mỹ nhân xuất hiện bất ngờ
Khiến chàng kinh ngạc ngẩn ngơ cõi lòng.
Cô nàng xinh đẹp vô cùng
Khuôn trăng tươi tắn, hình dung mỹ miều
Núi rừng chợt ngát hương yêu
Trong tim chàng khúc tình reo tuyệt vời
Tiếng lòng bùng dậy chơi vơi
Sau cơn mê mệt ngủ vùi ngàn năm
Thần tình ái đã ghé thăm
Mũi tên định mệnh đã găm tim người.
Thợ săn già cả lõi đời
Thấy niềm xao xuyến nơi người thanh niên
Ông bồi hồi nhớ lại liền
Cuộc đời trai trẻ cuồng điên của mình
Và ông bất giác rùng mình
Âu lo cho kẻ ái tình vương mang,
Cánh chim vương giả đại bàng
Đến thời sắp sửa ra ràng rồi đây
Hoang vu hốc đá hẹp này
Đại bàng dang cánh tung bay dễ nào,
Lòng ông đau xót biết bao
Biển tình sóng gió thét gào gian truân
Đời trai hăm hở dấn thân
Mai này bại liệt vô ngần thương đau.
Cho nên chỉ ít lâu sau
Khi chàng trai trẻ cúi đầu khẽ thưa
Xin rời rừng núi âm u
Thời ông im lặng thầm lo vô cùng.
*
Sau khi từ biệt núi rừng
Đại bàng tung cánh vào vùng trời xanh
Cô nàng bên suối đẹp xinh
Khiến chàng thức giấc an bình thuở nao
Nàng xinh đẹp nên tự hào,
Chàng trai quỳ gối biết bao nhiêu lần
Xin làm nô lệ hiến thân
Tiếc thay nàng vẫn muôn phần thờ ơ
Lạnh lùng chẳng ghé mắt qua
Chàng đâu sánh gót kiêu xa của nàng.
Song thân cô lại nhìn chàng
Thấy ra sức mạnh tiềm tàng thân trai
Cho nên chấp thuận tạm thời
Khiến chàng có dịp tới lui cận kề
Lấy lòng họ đủ mọi bề
Phá rừng, vỡ núi chẳng hề quản công
Quẩn quanh để thấy bóng hồng
Lao đầu bể khổ lòng không sóng sầu.
Thật thà, vụng dại từ lâu
Tâm hồn chất phác có đâu muộn phiền.
*
Một ngày rộn rã khắp miền
Kèn vang rừng núi, vua hiền đi săn
Tới vùng đất hứa dừng chân
Có cô gái đẹp tuyệt trần dễ thương,
Nàng tìm đến vị quân vương
Quyền uy, trai trẻ nàng thường ước mơ
Thuyền tình vừa ghé tới bờ
Vừa reo vang khúc đường tơ tuyệt vời
Tên thù đã phóng tới nơi
Quân vương ngã gục, hết đời xuân xanh
Ai ngờ chàng trẻ thất tình
Cung tên thiện xạ tài danh lâu rồi
Trong khi tuyệt vọng lứa đôi
Phóng tên cuồng nộ cho vơi hận lòng.
Đoàn săn nhốn nháo hãi hùng
Đua nhau đuổi bắt truy lùng kẻ gian
Chàng trai chạy trốn băng ngàn
Tâm hồn điên loạn hoang mang rối bời
Khi kiệt sức, lúc hết hơi
Gục bên bờ suối thân người mê man
Chập chờn hình bóng mỹ nhân
Như là một mũi tên găm ngực chàng.
Thương thay cho cánh đại bàng
Mới tung bay giữa thênh thang ít ngày
Dường như gục chết nơi này
Mộng đời theo cánh mây bay cuối trời.
*
Khi chàng tỉnh dậy, bồi hồi
Nào hay mình hiện ở nơi chốn nào
Tỉnh hay đang giấc chiêm bao
Thực hay là mộng mà sao lạ lùng,
Đệm rơm êm ấm dưới lưng
Nhìn qua bục đá sư đương ngồi thiền
Mặt sư thoáng nụ cười hiền
Đôi mày bạc trắng, da tiên hồng hào.
Cạnh bên chàng thấy vui sao
Rổ khoai chín luộc, ngại đâu đói lòng
Mãi hôm sau lúc hoàng hôn
Thiền sư xuất định mặt còn nét tươi
Sư nhìn chàng khẽ mỉm cười
Nửa như an ủi, nửa thời tiếc thương
Chàng bèn dâng nước cho ông
Như là chú tiểu mới trong cửa thiền
Hai thầy trò đều lặng yên
Dám đâu nói trước trò bèn chờ trông.
Sau khi vừa uống nước xong
Thầy thiền trở lại chứ không nói gì
Mặt thầy an lạc kể chi
Chàng trai cảm thấy những gì đớn đau
Những gì mình gánh muộn sầu
Chỉ như trò trẻ từ lâu trong đời
Từ hồi thơ ấu xa xôi
Đùa cùng trẻ nít, đến hồi lớn khôn
Đuổi theo người đẹp điên cuồng
Trò chơi chưa hết! Hãy còn hăng say
Giờ đây thân liệt chốn này
Chẳng còn sức sống! Bó tay mất rồi!
Còn sư an tịnh tuyệt vời
Chốn đây phẳng lặng như nơi mặt hồ
Phải chăng thầy lắng tâm tư
Cuộc chơi nhân thế giã từ đã lâu.
Bảy ngày ròng rã qua mau
Ngoài giờ tĩnh tọa sư đâu nói gì
Lặng im như tảng đá kia
Chàng không chịu nổi nên chi đợi chờ
Một ngày sư xả thiền ra
Chàng bèn kể lể gần xa chuyện mình
Sư nghe nhưng vẫn lặng thinh
Đến khi chàng hỏi tâm tình một câu
Sư bình thản khẽ lắc đầu
Trả lời: “Ảo ảnh!”. Sư đâu nói nhiều.
Chàng thất vọng biết bao nhiêu
Hỏi thêm gằn giọng: “Mọi điều giả sao
Thưa thầy ảo ảnh chỗ nào?”
Sư cầm bình nước vội trao cho chàng
Mỉm cười, khẽ nói nhẹ nhàng:
“Hiện ta đang khát nói năng chẳng nhiều
Có dòng suối mát chân đèo
Bình đây con hãy mang theo múc về!”
*
Chàng ôm bình vội ra đi
Khom người múc nước, đến khi ngẩng đầu
Tim chàng rộn rã đập mau
Bên kia bờ suối ai đâu đang chờ
Chao ơi người cũ trong mơ
Mỹ nhân đứng đó bất ngờ lắm thay!
Thấy chàng nàng chạy qua ngay
Ôm hôn khóc lóc tràn đầy xót xa
Lòng chàng trai chợt mềm ra
Hận tình xưa cũ nhạt nhòa trôi đi.
Rồi thêm bao chuyện ly kỳ
Hệt như cổ tích lâm ly tuyệt vời:
“Này là tin tức tới nơi
Kinh thành vua đã qua đời mới đây,
Người ta tiết lộ thêm ngay
Rằng chàng hoàng tử của ngày xa xưa
Vẫn còn sống! Thật bất ngờ!
Quần thần náo nức đón chờ tân vương,
Đón chàng về ngự ngai vàng
Quả là tốt đẹp huy hoàng biết bao,
Này ngôi hoàng hậu tối cao
Trao cho người đẹp ai nào xứng hơn,
Họ sinh ra những đứa con
Đẹp xinh, kháu khỉnh, tinh khôn, hiền lành.
Mười lăm năm thoáng trôi nhanh
Nước nhà có giặc, kinh thành lâm nguy
Chàng làm vua bị bắt đi
Giặc giam ngục đá còn chi ngai vàng,
Bầy con nằm chết thảm thương
Mỹ nhân hoàng hậu điên cuồng khóc la…
Tim chàng như nứt rạn ra
Rã rời từng mảnh xót xa vô vàn
Chao ơi số mệnh bạo tàn
Đè lên nặng trĩu nát tan tim chàng
Sa ngục tối, mất ngai vàng
Tóc phai bạc trắng, thân tàn già nua
Đời người sao mãi ganh đua
Cuộc chơi trần thế được thua, mất còn…”
Đang khi chua xót tâm hồn
Nửa mê, nửa tỉnh giữa cơn mơ màng
Chàng nghe thoảng vọng âm vang
Tiếng thiền sư nói nhẹ nhàng bên tai:
“Nước thời múc một bình thôi
Mà đi đến cả giờ rồi chưa xong
Tại sao lâu vậy hả con?”
Chàng trai choàng tỉnh, hoàn hồn nhìn quanh
Thấy thầy đang đứng cạnh mình
Còn mình đang đứng ôm bình nước không
Bên bờ suối chảy xuôi dòng
Tóc còn xanh mướt xoã trong gió rừng.
Thiền sư khẽ nói ung dung:
“Thế là ảo ảnh, vô thường đó con!”
Chàng trai sống mãi trên non
Kể từ ngày đó chẳng còn về kinh
Chẳng rời rừng núi an bình
Nên không ai rõ sự tình về sau
Đời chàng ẩn dật nơi đâu
Qua đời lặng lẽ khi nào chẳng hay!
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)
Chí Thành Thông Thánh
至 誠 通 聖
Phan Chu Trinh
至 誠 通 聖 (*)
世 事 迴 頭 已 一 空
江 山 無 淚 泣 英 雄
萬 家 奴 隸 強 權 下
八 股 文 章 睡 夢 中
長 此 百 年 甘 唾 罵
更 知 何 日 出 牢 籠
諸 君 未 必 無 心 血
試 向 斯 文 看 一 通
潘 珠 征
(*) Ngục trung Huyết thơ của Cụ Phan Chu Trinh, từ Côn đảo gửi lén về cho các sĩ phu ở trong Nước (1910)
Chí thành thông thánh
Thế sự hồi đầu dĩ nhất không,
Giang sơn vô lệ khấp anh hùng.
Vạn gia nô lệ cường quyền hạ,
Bát cổ văn chương thuỵ mộng trung.
Trường thử bách niên cam thoá mạ,
Cánh tri hà nhật xuất lao lung?
Chư quân vị tất vô tâm huyết,
Thí hướng tư văn khán nhất thông.
Phan Chu Trinh
Lời Rất Thành, Mong Thấu Tới Thần Thánh.
Ngẫm sự đời, âu một số không
Núi sông cạn lệ khóc anh hùng
Cường quyền thì hiếp dân nô lệ
Kẻ sĩ lại văn thơ viển vông
Suốt cả trăm năm đầy xỉ nhục
Bao giờ một sớm thoát xiềng gông
Lẽ đâu bạn chẳng người tâm huyết
Liệu đọc thơ này có cảm thông?
Bài dịch của Trần Quốc Bảo (Richmond, VA)
Anh Hùng Hào Kiệt
Thơ: Phan Bội Châu (*)
英 雄 豪 傑
飄 蓬 我 輩 各 他 鄉
辛 苦 偏 君 分 外 嘗
性 命 幾 回 頻 死 地
鬚 眉 三 度 入 囹 堂
驚 人 事 業 天 陶 鑄
不 世 風 雲 帝 主 張
假 使 前 途 盡 夷 坦
英 雄 豪 傑 也 庸 常.
潘 佩 珠
Anh Hùng Hào Kiệt
Phiêu bồng ngã bối các tha hương
Tân khổ thiên quân phận ngoại thường
Tính mạng kỷ hồi tần tử địa
Tu mi tam độ nhập linh đường
Kinh nhân sự nghiệp thiên đào chú
Bất thế phong vân đế chủ trương
Giả sử tiền đồ tận di thản
Anh hùng hào kiệt dã dung thường.
Phan Bội Châu
(*) bài “Anh Hùng Hào Kiệt” trích trong tập “”Ngục Trung Thư”
Thơ của cụ Phan Bội Châu gửi cụ Phan Chu Trinh khi cả hai đang bị thực dân Pháp bắt tù đầy ngoài Côn đảo (1907-1911)
Bản Dịch của Trần Quốc Bảo (Richmond, VA)
Anh Hùng Hào Kiệt
Bác với tôi phương trời lận đận
Riêng bác ôm thân phận đắng cay
Tử thần mấy độ ra tay
Gông cùm ba lượt tù đày oan khiên
Vì đại sự cao thiên thử thách
Bước phong vân đế thánh phò trì
Đường đời ví chẳng gian nguy (*)
Thì trang hào kiệt có gì hơn ai
(*) Còn dịch: Đường đời ví thử phẳng lì
Năm Giọt Mật
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
Ngày xưa có kẻ tử tù
Một ngày vượt ngục chạy như điên cuồng
Trốn cho mau, vội tìm đường,
Phía sau lính gác rộn ràng rượt theo
Xua hai voi dữ hiểm nghèo
Vòi vươn dài thượt, miệng kêu vang ầm,
Trong cơn hốt hoảng tâm thần
Chẳng may chàng lại sa chân dọc đường
Rơi vào miệng giếng thảm thương
Giếng sâu hun hút khiến chàng hoảng kinh
Vung tay quờ quạng quanh mình
Thấy cây buông rễ rung rinh lưng chừng
Chàng ôm thật chặt, vui mừng
Phen này tưởng thoát. Tìm đường trèo lên
Nào ngờ ngay miệng giếng trên
Hai con voi dữ đến bên kiếm người
Rống vang náo động đất trời
Cỏ cây giẫm đạp tơi bời thị uy.
Chàng tù hãi sợ kể chi
Tính đường tụt xuống đáy kia cho rồi
Nhưng khi nhìn xuống, chao ơi!
Ba con rồng lớn uốn người dưới sâu
Giơ nanh, múa vuốt, vươn đầu
Phun tia lửa nóng, phun mầu đỏ thiêu
Muốn bay lên chỗ dây leo
Nuốt chàng vượt ngục đang trèo nơi đây.
Chàng bèn bám chặt rễ cây
Tưởng rằng lủng lẳng thế này tạm yên
Ác sao ngay ở phía trên
Hai con chuột cống cắn liền đầu dây
Một đen, một trắng to thay
Đua nhau gậm nhấm rễ này mải mê.
Nhìn quanh thành giếng cận kề
Chợt trong hang hốc bốn bề nhô ra
Bốn con rắn độc hít hà
Ngóc đầu thè lưỡi mổ qua thân người.
Chàng toan leo tuốt lên thôi
Mong tìm đường thoát khỏi nơi chốn này
Nhưng đuối sức, lại yếu tay
Miệng khô,cổ cháy, thân đầy mồ hôi
Anh chàng ngửa mặt thốt lời:
“Trời ơi sao nỡ hại tôi thế này!”
Chừng như sắp tắt thở ngay
Trong cơn tuyệt vọng dâng đầy tim côi
Anh chàng há miệng lấy hơi
Thở vào một chút khí trời thênh thang.
Một bầy ong chợt bay ngang
Làm rơi mật xuống miệng chàng ngọt thơm
Đủ năm giọt mật vàng ươm
Chàng bèn nhắp mật vào luôn miệng chàng
Ngọt ngào, thơm phức, mơ màng
Thế là mê tít tâm can mất rồi
Và trong giây phút tuyệt vời
Đã quên đi mất giếng khơi hiểm nghèo
Quên đi tình cảnh cheo leo
Quên đi tính mạng đang treo chỉ mành.
***
Ngẫm trong kiếp sống mong manh
Đủ năm lạc thú vây quanh chẳng rời:
Tiền tài quyến rũ con người
Từng gây bạc bẽo từ thời xa xưa;
Aí tình, sắc dục đong đưa
Tấm gương kim cổ đã thừa đớn đau;
Miếng mồi danh vọng đua nhau
Như bong bóng nước tan mau mặt hồ;
Chuyện ăn uống mãi ham lo
Từng gây nhục nhã ra cho bao người;
Chuyện ham ngủ nghỉ thảnh thơi
Chăm lo thân xác tức thời mau quên
Tấm thân “tứ đại” chẳng bền
Sớm tan như giọt sương trên cỏ làn.
Chúng sinh “ngũ dục” mãi ham
Như ham năm giọt mật tan miệng người
Thơm ngon, quyến rũ tuyệt vời
Khiến người quên mất cuộc đời hiểm nguy
Khổ đau quên mất còn chi
Nhớ đâu đường đạo từ bi mà về.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)